ពលរដ្ឋនៅខេត្តកំពង់ធំចោទអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានថាឃុបឃិតគ្នាលក់ដីរួមនៅក្នុងភូមិ

ប្រជាពលរដ្ឋនៅឃុំបារាយណ៍ ស្រុកបារាយណ៍ ខេត្តកំពង់ធំ នាំគ្នាឡើងមកតវ៉ានៅសាលាឃុំដើម្បីទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរបកស្រាយការលក់ដីរួមនៅក្នុងភូមិនីមួយៗ។ ពលរដ្ឋថែមទាំងទាមទារឱ្យអាជ្ញាធរបង្ហាញតម្លាភាព និងចែកប្រាក់គ្នា ឬរក្សាទុកដីសហគមន៍ក្នុងភូមិសម្រាប់ចែកជូនពលរដ្ឋក្រីក្រដូចដើមវិញ។ បញ្ហានេះ អាជ្ញាធរឃុំនិយាយថា ការសម្រេចលក់ដីសម្បទានសម្រាប់ទុកជូនពលរដ្ឋក្រីក្រនោះ គឺមិនមែនធ្វើឡើងដោយអាជ្ញាធរទេ ប៉ុន្តែមានការឯកភាពពីប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនទៀតផង។

ប្រជាពលរដ្ឋជាង ១០០នាក់ នាំគ្នាមកតវ៉ានៅសាលាឃុំបារាយណ៍ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២៥ កក្កដា ដើម្បីស្នើឱ្យអាជ្ញាធរឃុំបង្ហាញតម្លាភាពចំពោះការលក់ដីរួមនៅក្នុងភូមិ។ ពលរដ្ឋបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើដីរួមទាំងនោះបានលក់រួចទៅហើយ គប្បីផ្ដល់ថវិកាឱ្យពួកគាត់ទៅតាមភាពជាក់ស្ដែង ឬត្រូវរក្សាទុកដីទាំងនោះធ្វើជារបស់រួមនៅក្នុងភូមិដូចដើមវិញ។

ប្រជាពលរដ្ឋនៅភូមិចតុលោក មួយរូប លោកស្រី ប៉េង ចាន់ស៊ី ឱ្យដឹងថា ដីរួមនៅក្នុងភូមិទុកសម្រាប់ចែកជូនប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ ប៉ុន្តែត្រូវបានអាជ្ញាធរភូមិឃុបឃិតគ្នាជាមួយអាជ្ញាធរឃុំ លក់ឱ្យអ្នកមានប្រាក់កាលពីពេលកន្លងមក។ អ្នកស្រីថា ប្រសិនបើដីនោះបានលក់រួចទៅហើយ គប្បីផ្ដល់ជូនថវិកាដល់ពលរដ្ឋក្រីក្រទៅតាមភាពជាក់ស្ដែង ជៀសវាងបែងចែកតែបក្ខពួករបស់ខ្លួន៖ «មកកន្លែងឃុំនេះ លោកពូមកដើម្បីចង់ដឹងថា ដីដែលគេថាទុកចែកជូនប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រហ្នឹង ដីអាង ថោង ខុន ហ្នឹងខាងលិច។ រួចទៅអ្នកបារាយណ៍ អ្នកបាណក គេបានអស់ហើយ ហេតុអីអ្នកភូមិចតុលោក ហ្នឹងអត់បាន»។

ដីស្រែនៅវាលខាងលិចជាប់ទំនប់អាងទឹកខាងលិចទួលទន្លេជុំ ជាង ២០០ហិកតារ ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលសម្រេចផ្តល់ជូនទៅអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្នុងឃុំបារាយណ៍ ដែលមានភូមិចំនួន១១។ ដីទាំងនោះ ក្រោយពេលធ្វើអាងទឹក និងកាត់ដីប៉ះពាល់ប្រជាពលរដ្ឋ ព្រមទាំងផ្តល់ជូនក្រុមគ្រួសារយោធិនមួយចំនួនរួចមក គឺនៅសល់ចំនួនជាង ១០០ហិកតារ។ អាជ្ញាធរសម្រេចប្រគល់ទៅឱ្យអាជ្ញាធរភូមិទាំង ១១ ដោយក្នុងមួយភូមិទទួលបានដីចំនួន ១២ហិកតារ សម្រាប់បម្រុងទុកឱ្យក្រុមគ្រួសារពលរដ្ឋក្រីក្រដើម្បីបង្កបង្កើនផល។

ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៨ មក ដីទាំងនោះត្រូវបានជួលឱ្យឯកជនធ្វើស្រែរហូត ពីព្រោះប្រជាពលរដ្ឋមិនមានលទ្ធភាពធ្វើទេ ដោយសារទំហំបែងចែកជូនពួកគាត់គឺមានទំហំតូច។ រហូតដល់ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៦ ទើបប្រជាពលរដ្ឋទទួលដំណឹងថា ដីទាំងនោះ អាជ្ញាធរភូមិបានឃុបឃិតគ្នាជាមួយអាជ្ញាធរឃុំលក់ឱ្យឈ្មួញបាត់ទៅហើយ ដោយមានភូមិខ្លះអាជ្ញាធរបានបែងចែកប្រាក់មួយចំណែកជូនប្រជាពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែភូមិខ្លះទៀតបាត់ដំណឹងសូន្យ។

អ្នកភូមិចតុលោក មួយរូបទៀត លោក លឹម ណន រៀបរាប់ថា ប្រសិនបើអាជ្ញាធរមិនបានដោះស្រាយសំណងជូនពលរដ្ឋឱ្យមានតម្លាភាព ពួកគាត់នឹងនាំគ្នាឡើងទៅតវ៉ាដល់អាជ្ញាធរខេត្តតែម្ដង។ លោកយល់ថា អាជ្ញាធរសម្រេចលក់ដីរួមរបស់ពួកគាត់ទៅឱ្យអ្នកមានប្រាក់ គឺជារឿងមិនត្រឹមត្រូវឡើយ៖«ដីហ្នឹងចូលទៅក្នុងនាមយកលុយមកទុកខ្លួនឯង លុយហ្នឹងគេចែកទៅ ក្នុងមួយភូមិបាន ១៨.០០០ដុល្លារ»។

ជំទប់ទី២ ឃុំបារាយណ៍ លោក អ៊ុច ឡេក មានប្រសាសន៍ថា រឿងលក់ដូរដីសម្បត្តិរួមក្នុងភូមិនីមួយៗនោះ គឺលោកមិនបានដឹងឡើយ ពោលគឺជាការធ្វើឡើងរវាងអាជ្ញាធរភូមិ និងទទួលស្គាល់ដោយមេឃុំបន្ទាប់។ លោកថា ដីនោះបានបាត់បង់ជាច្រើនហិកតារ កាលពីពេលកន្លងទៅទើបធ្វើឱ្យពលរដ្ឋមួយចំនួនយល់ព្រមលក់ដើម្បីបានប្រាក់ចែកគ្នាខ្លះ ជៀសវាងបាត់បង់អស់នៅពេលក្រោយ៖ «ខ្លះគេថា មិនចង់ទុកទេ គេថា ទុកយូរៗទៅបាត់ ទុកប្រាំ ប្រាំមួយឆ្នាំ បាត់អស់ពាក់កណ្ដាលហើយ បើទុកតិចទៀតទៅក្រែងលោវាបាត់ទៀត»។

ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី មេឃុំបារាយណ៍ លោក ធូ សេង បញ្ជាក់ថា ដីនោះមិនមែនជាដីរួមនៅក្នុងភូមិទេ ប៉ុន្តែជាដីសម្បទានបម្រុងទុកចែកជូនពលរដ្ឋក្រីក្រ ដែលបានដាក់ពាក្យស្នើសុំ។ លោកថា ក្នុងចំណោមភូមិទាំង១១ ដែលទទួលបានដីសម្បទានចំនួន ១២ហិកតារ គឺមានភូមិចំនួនពីរ បានឯកភាពគ្នារវាងពលរដ្ឋ និងមេភូមិសម្រេចលក់ដីទាំងនោះ កាលពីឆ្នាំ២០១០។ លោកបន្តថា នៅឆ្នាំ២០១៦ មានភូមិចំនួន ៧ ទៀតបានយល់ព្រមលក់ដីសម្បទាននោះទៅឯកជនបន្ត ហើយមានការយល់ព្រមពីពលរដ្ឋចំនួន ៤០គ្រួសារ ក្នុងភូមិនីមួយៗ ដែលបានដាក់ពាក្យស្នើសុំដីសម្បទានកន្លងមក៖ «បាទ! យើងលក់ឱ្យគេហើយ យើងចែកឱ្យគ្នាខ្លះសែពីរគ្រួសារ ខ្លះសែអ៊ីចឹងទៅ ហើយអ្នកដែលអត់បានគាត់ឆោឡោមក»។

មេឃុំដដែលឱ្យដឹងទៀតថា ក្នុងចំណោមភូមិចំនួន ៧ ដែលសម្រេចលក់ដីសម្បទាននោះ គឺអាជ្ញាធរឃុំដោះស្រាយបានចំនួនពីរភូមិហើយ នៅសល់ក្រៅពីនោះ អាជ្ញាធរកំពុងសម្របសម្រួលដោះស្រាយតាមភាពជាក់ស្ដែង។ ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ការស្នើសុំរក្សាជាដីបម្រុងទុកក្នុងភូមិវិញ គឺមិនអាចទៅរួចឡើយ ពីព្រោះអាជ្ញាធរភូមិ និងប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនបានយកប្រាក់ចែកគ្នាអស់ទៅហើយ។

សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាស្រុកបារាយណ៍ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលបានតាមដានរឿងនេះ លោក កត សុភាព ឱ្យដឹងថា មូលហេតុធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋនាំគ្នាតវ៉ា ដោយសារអាជ្ញាធរសម្រេចលក់ដីរួមមិនបានជម្រាបជូនពលរដ្ឋឱ្យបានដឹងជាមុន ម្យ៉ាងការបែងចែកផលលាភមិនបានស្មើភាពគ្នាទៀត។ លោកមិនគាំទ្រទាល់តែសោះចំពោះសកម្មភាពបិទបាំងព័ត៌មាន និងការលក់ដីរួមនៅក្នុងភូមិមិនបានពិភាក្សាគ្នាឱ្យបានទូលំទូលាយបែបនេះ៖ «ព្រោះដីហ្នឹងជាដីរួម មិនអាចអ្នកឯងធ្វើអីស្រេចតែចិត្តអ្នកឯង ហើយយកលុយមកត្បិតត្បៀត លាក់បាំងប្រជាពលរដ្ឋ»។

ជាមួយគ្នានេះ មន្ត្រីសម្របសម្រួលអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ (LICADHO) ខេត្តកំពង់ធំ លោក ញូង សាមឿន មើលឃើញថា ដីសម្បទានបម្រុងទុកសម្រាប់ចែកជូនប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រនៅក្នុងសហគមន៍ គឺជារឿងល្អ ប៉ុន្តែបើមានការឃុបឃិតគ្នាលក់ដីទាំងនោះ លោកថា ជារឿងខុសច្បាប់។ លោកបន្តថា ប្រសិនបើមានពលរដ្ឋជាច្រើនមិនពេញចិត្ត ពួកគាត់អាចដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅថ្នាក់លើតាមឋានានុក្រមបាន៖ «ទាក់ទងប្រជាពលរដ្ឋគាត់មានឆន្ទៈ តវ៉ាទាមទារដីហ្នឹងជាដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋទុកជាដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋវិញនោះ វាជាសិទ្ធិរបស់គាត់»។

មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សដដែលនិយាយទៀតថា ដើម្បីកុំឱ្យមានសកម្មភាពតវ៉ាកើតឡើង អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានគប្បីប្រជុំពិភាក្សា ឬផ្សព្វផ្សាយប្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបានទូលំទូលាយជាមុនចំពោះការសម្រេចលក់ដូរទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈក្នុងសហគមន៍។ បន្ថែមពីនេះ ពួកគេត្រូវបង្ហាញតម្លាភាព និងបែងចែកផលលាភជូនប្រជាពលរដ្ឋឱ្យបានស្មើភាពគ្នាជាដើម៕